Cách chơi hồ thủy sinh cho người mới bắt đầu
đa số chúng ta muốn set 1 cái hồ thủy sinh nho bé dại nhưng thật sự chưa biết nên khởi đầu từ đâu. Nội dung bài viết này mình xin dành khuyến mãi ngay cho Các bạn mới chơi, mong muốn bạn sẽ thắng lợi với thú vui tao nhã này.
Hồ thủy sinh có rất nhiều loại, nhiều quý phái và lối chơi. Khi có đam mê bạn sẽ hướng đến từ từ. Nên nhớ rằng mình set hồ cho mình ngắm mỗi ngày nên mình thấy đẹp là cần thiết nhất. Thêm nữa là cái sự hoàn hảo nó luôn luôn hiện diện, ngay cả trong những hồ đầu tay Anh chị làm, đừng cố tìm kiếm sự hoàn chỉnh ở các nơi xa vời
1. Trước tiên bạn phải ghi nhận đc mình thích hồ thủy sinh sang trọng gì?
- Như mình đã nói, hồ thủy sinh rất đa dạng, bạn lưu ý đến & lên google tìm hình hồ đẹp xem mình muốn làm 1 hồ ra làm sao. Một vài mình thích hồ bonsai dễ chơi, 1 số thích chơi rêu, ráy, dương xĩ, 1 số lại thích hồ cây đẳng cấp Hà Lan, 1 số lại thích chơi lũa, đá…
- Khi nhắm được phương châm này các bạn sẽ dễ dãi biết mình phải làm cái gi và qua bước 2
2. Bắt đầu tìm mua hay tự dán hồ kính
form size hồ thủy sinh chịu ảnh hưởng vào:
- sở thích của người sử dụng
- Số tiền chúng ta cũng có thể dành làm hồ
- Chổ để hồ rộng như thế nào (nên chọn nơi để hồ có đa số chúng ta quan sát, chiêm ngưỡng, chổ chính bạn thấy và âu yếm từng ngày, nếu nhà có con nít thì cũng nên suy xét kĩ, né những nơi có rất nhiều ánh sáng trực tiếp để hạn chế rêu hại)
- cảnh giác cầu thang, nhiều người dán hồ hoàn thành không khiêng lên cầu thang đc phải thanh lý
- một trong những bạn chơi tử vi phong thủy, chúng ta suy xét kích thước hồ
- Cả nhà nên dán decal đen hoặc trắng ở mặt sau hồ để tạo chiều sâu, nhưng 1 số trường hợp muốn cho mọi người xem hết 4 mặt hồ thì không cần dán.
một số lưu ý về size hồ thủy sinh:
Hồ chơi thủy sinh thường không có kiềng, không tồn tại thủy mài, được mài cạnh bằng vi tính, dán dấu keo rất thẫm mĩ. Nó y như 1 khối nước nằm giữa nhà, những kích thước thông dụng:
- Hồ cubic 40 (dài 40cm, rộng 40cm, cao 40cm): tổng quan đẹp, dễ chơi. Rất có thể dán bằng kính 5 li hay 8 li, nếu chơi nhiều đá thì nên làm kính 8li. Kính thường là đủ đẹp, ai thích thì rất có thể lên kính siêu trong, sẽ bận rộn hơn chút.
- Hồ 50(d) – 30 (r) – 30 (c): đẹp, bằng vận, dán bằng kính 5 li là đủ
- Hồ chuẩn chỉnh form size ADA: 60 (d) – 30 (r) – 36 (c): đẹp, cân đối, kính 5 lit là ok, chơi đá hay muốn bền chắc thì 8 li
- Hồ phổ biến 60 – 40 – 40: đẹp, chiều sâu and cao xuất sắc, gần 100 lít nước nên dễ đo lường phân nền, phân nước, Anh chị em mới nên chơi hồ kích cỡ 60 vì nó phổ cập, dễ đồ mới cũng tương tự đồ thanh lý và cũng dễ thanh lý khi chán. Nên chơi kính 8li.
- Hồ 80 -40 – 40: cũng tạm đc nhưng size này khó kiếm đèn, nên né kích thước này ra nếu rất có thể
- Hồ 90 40 40: khá đẹp, dễ mua đồ, kính 8 li hoặc 10 li
- Hồ 90 45 45: đẹp, phẳng phiu, nên chơi hồ này, kính 10li cho yên tâm.
- Hồ 100 50 50: tạm được nhưng form size đèn hơi khó mua
- Hồ 1m2 50 50: đẹp, dễ mua đồ, nên làm full 12li
- Hồ 1m5 60 60 trở lên: đẹp, nhưng người mới không nên chơi hồ form size to hơn 1m2
Kết luận: tùy sở trường and nhiều yếu tố, nhưng nên chơi 3 form size như sau: 60 40 40 full kính 8li, 90 45 45 full kính 10 li, và 1m2 50 50 full 12 li. Hồ không kiềng, không thủy mài, mài vi tính, dán dấu keo. Kích cỡ bé nhiều hơn 60 thường chơi dễ chán, thống trị nước hơi khó, to hơn 1m2 thì tốn vô số giá thành và khó chơi cho tất cả những người mới. Dùng kính cường lực chống va đập dán hồ cũng tốt nhưng không thực sự cần thiết. Nếu kinh phí chất nhận được thì có thể dán bằng kính siêu trong 1 mặt trước, hoặc 3 mặt, (4 và 5 mặt siêu trong thật sự không quan trọng.)
- những chúng ta cũng có thể đến các cửa hàng thủy sinh mua hồ, đặt hồ. Một số anh dán hồ quality bao hàm vnham bên quận 8, Anh Minh Phú Nhuận – Gò Vấp, Quang Nguyen và anh Nico ở Thủ Đức, anh hothuythuysinh ở Q.4, gacco Kiệt quận Tân Phú, Huy TonyKay ở Thủ Đức (chuyên dán con số cho shop) anh Lâm Kimchi bên quận 3 và nhiều đồng đội khác.
3. Chân hồ, tủ gỗ:
Sau khi chúng ta xác địch hoặc đã mua được hồ thì rất cần được mua thêm chân sắt cho hồ. Dưới đây là một trong số lựa chọn:
- Chân sắt 4, rẻ and bền bỉ nhưng không che đc lọc, co2 và những dụng cụ khác.
- Chân sắt ốp gỗ cao su thiên nhiên bên phía ngoài
- Chân sắt ốp sắt hay alu giả gỗ.
- Tủ gỗ ván ép: nên chơi với hồ kính thước từ 1m2 trở lại, chọn loại ván ép chống nước
- tủ gỗ cao su, những loại gỗ khác, riêng kích cỡ 90 hay 1m2 trở lên thì nên có chân sắt bên trong tủ gỗ
- Chân sắt 2, 3 tầng cho đấng mày râu chơi nhiều hồ
Lưu ý: chiều cao chân sắt, tủ gỗ thịnh hành là 70 đến 80cm, trừ các trường hợp đặc biệt quan trọng
- những nơi làm chân sắt, tủ gỗ uy tín: anh Jiep Tép bên Gò Vấp, Lộc Nguyễn của FAM & những shop thủy sinh khác.
4. Bộ lọc nước:
1 hổ thủy sinh đẹp là hồ ổn định, nước trong vắt, cây cá mạnh khỏe. Bộ lọc của chúng ta đảm nhiệm công việc đó.
Lọc hồ thủy sinh có các loại căn bản sau:
- Lọc treo trên thành hồ: dành cho hồ nhỏ tuổi dưới 60 cm, gọn nhẹ
- Lọc vách trong hồ, loại lọc này rất tác dụng, tiết kiệm nhưng này lại chiếm mất một trong những phần diện tích S hồ, gây thiếu thãm mĩ
- Lọc thùng ngoài: lọc này tác dụng, thẩm mĩ and rất được quan tâm nhất, giá của chính nó cũng tùy thuộc vào đơn vị sản xuất hay hàng tự chế của nước ta, lọc thùng chính hãng của Đức như Eheim hay JBL có giá từ 2 triệu đến 7 8 triệu 1 cái (chất lượng cao, tiết kiệm chi phí điện), lọc thùng hãng của TQ như Atman, Jebo có giá từ 500k đến 2 triệu (chất lượng tốt). Một sự lựa chọn không tồi là lọc chế từ ống nhựa của đồng đội nước ta, lọc này được anh HOVATEN ở HN chế ra đầu tiên nên gọi là lọc hvt. Giá của lọc này thưởng giá giảm hơn các hàng thật. Ở HCM các chúng ta có thể mua lọc hvt Van Vu, lọc hvt gấu bố vĩ đại, hvt khanh BQ, hvt Cat Phong… Dường như anh em nước ta còn chế lọc thùng inox theo kiểu ADA, rất đẹp nhưng giá cao (cỡ 2-4 triệu)
- khi mua lọc các bạn sẽ được shop hướng dẫn kĩ hơn cách sử dụng (đa số khá đơn giản), mình chỉ xin nói về lưu lượng máy bơm lọc và cách xếp vật liệu lọc như sau: bạn nên chọn máy bơm của lọc với liều lượng x3 hay x5 lần số lít trong hồ của bạn. Ví dụ hồ 100 lít nước bạn nên lựa chọn máy bơm cỡ 500 đến 800 lít / giờ (nhớ là con số trên lọc TQ rất có thể chưa đúng chuẩn, bạn cần phải trừ hao). Trong lọc, bạn để bông lọc ngay sát bên cạnh nước từ hồ vào, rồi đến bùi nhùi (không có cũng được), rồi đến nham thạch hay sứ lọc, matrix…). Nên để 50% bông lọc & 50% còn lại là sứ hay matrix…
- nguyên liệu lọc thời thượng & mắc tiền bao gồm matrix, eheim subtract pro, bio ring…., mặc dù thế sứ lọc TQ, nham thạch đen, đá nham thạch trắng cũng tương đối hiệu quả.
- xem xét là bộ lọc này phải luôn chạy 24/24 nhé.
5. Đèn
Ánh sáng cực kì quan trọng trong thủy sinh. Kỹ năng và kiến thức & thông tin về ánh sáng rất sâu rộng nên mình chỉ nói về các điều cơ bản dễ dàng nắm bắt.
Đèn cho hồ thủy sinh thịnh hành gồm: đèn huỳnh quang t8 (như bóng điện quang), t5 (nhỏ hơn chút & sáng hơn), đèn LED (sáng, tiết kiệm chi phí điện, mát), đèn cao áp metal…. Chúng ta cũng có thể mua những đèn thịnh hành này ở những siêu thị thủy sinh & họ sẽ support thêm cho bạn về loại đèn cân xứng. Cá thể mình vẫn dùng đèn t8 và t5, đôi lúc dùng LED & cảm nhận những loại đèn này đều công dụng. Những loại đèn thịnh hành cho Anh chị mới chơi: đèn t8 jebo chế của anh Van Vu, đèn odysea T5HO, đèn t5 Aquazonic, đèn Led Dee, Led Aquablue, Led Chirious…
có 1 điều về ánh sáng Các bạn nên nhớ là: bạn càng dùng nhiều đèn, càng sáng thì hồ của khách hàng càng khó làm chủ. Ví dụ 1 hồ chơi rêu, dương xĩ, bạn cần 0,5 w cho 1 lít hạy ít hơn, và hồ của chúng ta thường ít khi gặp gỡ luận điểm về rêu hại hay thiếu hụt dinh dưỡng . Nhưng nếu khách hàng chơi 1 hồ cây với lương ánh sáng 2wat / 1 lit thì bạn cần phải có rất nhiều kinh nghiệm làm chủ nước, co2, rêu hại…
thời hạn chiếu sáng: thường là từ 8 đến 10 tiếng / 1 ngày. Nên để đèn liên tiếp phỏng pheo ánh sáng tự nhiên, dẫu thế vẫn có thể chia ra ngắt quãng như: sáng từ 8 đến 12h, tắt đèn từ 12h đến 4h, bặt tiếp từ 4h đến8h tối (túy theo giờ bạn ngắm hồ)
các bạn cũng có thể gác đèn cao hơn mặt nước từ 10-30cm tùy cây xanh trong hồ của doanh nghiệp. Nếu chơi rêu, ráy, dương xí thì có thể gác đèn cao len cho đẹp và tỏa sáng xuất sắc hơn.
6. Phân nền
Phân nền cũng đặc biệt trong hồ thủy sinh. Hồ bạn có đẹp, nước có trong & ổn định, cây cối cá tép có khỏe không đều là do đa số nhiệm vụ của phân nền. Phân nền có nghĩa vụ làm ổn định hệ vi sinh, ổn định nước, các chỉ số dinh dưỡng, pH, kH, gH, tds… cũng do nền quyết định là chủ yếu. Phân nền thủy sinh có 2 loại:
- Nền trộn từ đất, bùn, đất sét, gọi chung là nền trộn. Loại này thường giàu dinh dưỡng, rẻ tiền nhưng lại khó set hồ vì nó bẩn, nếu làm không kĩ sẽ bị xì lên gây đục hồ. Nền trộn phải đc phủ ở bên trên 1 lớp sỏi dày 3 cm trở lên. Dinh dưỡng nền trộn cũng nhiều nên khó làm chủ hơn. Các chúng ta có thể tự trộn theo công thức có sẵn trên google nhưng Các bạn cần kinh nghiệm. Dễ nhất là mua từ những bạn trộn sẵn như phân nền của Phương Nuphar, Lý Vũ…Loại nền này thường không cần lót cốt nền dinh dưỡng ở đáy. Khi mua bạn sẽ đc người bán support liều lượng and cách sử dụng.
- Nền công nghiệp: loại này phù hợp với người mới vì set hồ dễ, thật sạch, không sợ bị xì (nếu không lót cốt nền ở dưới). Dẫu thế giá cao hơn nền trộn. Nền công nghiệp quality bao gồm ADA , Gex xanh, đỏ , Control Soil, Oliver Knot.. (Nền nhập khẩu), và nền công nghiệp quality của VN như Aquafor của Thủy Mộc, Smekong II, red highland… Nền công nghiệp thường phải lót cốt nền dinh dưỡng ở đáy hồ. Cốt nền cũng gồm nhiều loại nhập khảu hay của VN như ADA powersand, jbl florapol, jbl aquabasic Plus, cốt nền control soil, cốt nền Aquafor, cốt nền nuphar…
Tuổi thọ trong bình của các nền trộn hoặc công nghiệp chất lượng lên đến mức xấp xỉ 3 năm nếu Các bạn sử dụng hài hòa. Dẫu thế nền công nghiệp những bạn có thể thanh lý khi lật hồ, còn nền trộn thì phần nhiều chỉ có thể vứt đi.
7. Bộ cung ứng khí Co2
Cây thủy sinh cần Carbon trong khí C để quang hợp, lượng Carbon có sẵn trong nước chưa thật sự đủ cho cây nên người chơi thường cung cấp khí Co2 vào hổ thủy sinh. Một số dung dịch hỗ trợ Co2 cũng có khả năng it nhiều nhưng mình nghĩ tác dụng của bình nén co2 sẽ rõ ràng hơn.
Hồ thủy sinh nên có co2 để cây cối căng đẹp và hạn chế rêu hại. Bình khí nén Co2 không hề nguy hiểm nếu bạn sử dụng đúng (không mua bình quá cũ, rỉ sét, không để của phòng kín đáo, phòng ngủ…)
Bình co2 có rất nhiều loại, loại thịnh hành & rẻ tiền nhất vẫn là bình sắt loại 1,2,3 ,5,10kg (tức là chứa được 1,2,3 hay 5, 10 kg co2 nén), bình co2 2 kg thường được sử dụng được 1 đến 3 4 tháng & khi đi bơm lại mất cỡ 50k. Bên cạnh đó còn tồn tại loại bình bằng nhôm, hợp kim với giá t thành cao hơn.
những chúng ta cũng có thể tự chế co2 bằng bột mì hay chất hóa học nhưng mình thật long khuyên rằng không nên.
lúc mua bình co2, các bạn phải mua thêm bộ đếm giọt, dây dẫn & bộ trộn co2 (nên dùng bộ trộn ngoài hồ sẽ công dụng hơn). Rất có thể dùng van điện để chỉnh tự ngắt co2 khi đèn tắt, hoặc dễ chơi là để co2 24/24 cũng không sao.
Tùy số lít trong hồ & loại cây bạn có thể cung ứng mấy giọt co2 trong 1 giây. Hồ rêu thường chỉ việc 1,2 giọt /giây. Hồ cây thì nhiều hơn thế. Anh chị cân thận vì rất nhiều co2 nội địa sẽ gây chết cá tép.
8. Lũa, đá, bố cục hồ thủy sinh
sau khi lo ngừng vụ phân nền, Các bạn nên nghĩ đến bố cục trong hồ. Các bạn cũng có thể set hồ bằng lũa (những nhánh cây, gỗ chết mình cho vào để tạo bố cục ), hoặc đá (bố cục núi), hoặc phối hợp lũa đá, sang trọng bonsai, đẳng cấp và sang trọng hồ Hà Lan (chuyên chơi cây cắt cắm)…
các loại lũa thịnh hành gồm: Linh sam, đỗ quyên, trà rừng, red wood… với Chi tiêu khác biệt. Lúc mua lũa về bạn nên giải quyết kĩ bằng phương pháp ngâm nước vài tuần, hoặc luộc 1 2 lần, ngâm muối… để lũa chìm, không ra màu & bị mốc.
Đá thủy sinh thịnh hành gồm đá tiger, tai mèo, kẹp kem, trầm tích, đá Phan Thiết, đá đen Gia Lai…
Lũa đá đều đc bán rộng thoải mái ở những siêu thị thủy sinh.
Về bố cục mình nghĩ những bạn cần phải tự hướng đến and set hồ từ từ, các bạn sẽ cảm nhận đc nụ cười này qua các hồ mình từng làm.
9. Rêu, dương xĩ, ráy, bucep, & cây thủy sinh
kèm theo với bố cục là ít nhiều loại cây thủy sinh. Mình tạm tạo thành 2 loại:
- Loại chịu ít sáng như rêu, dương xĩ, ráy: hợp với hồ ánh sáng vừa (từ 0,5 wat / 1 lít nước trở xuống), nước mát chút and dinh dưỡng nội địa không cần vô số, co2 vừa phải.
- Loại ưa sáng như cây cát cắm, bucep..: đòi hỏi ánh sáng cao, co2 nhiều, dinh dưỡng mạnh để căng đẹp
- Nơi mua cây xanh thủy sinh: nếu như bạn ở khu Thủ Đức, Q9 thì ghé Thủy Mộc, nếu như bạn ở Bình Thạnh thì ghé trại thủy sinh ở đường Hồ Xuân Hương, nếu ở GV thì ghé trại Tuân Anh ở khu Phan Huy Ích, hoặc trại thuysinh24h. (Google Địa Chỉ chi tiết nhé)
Các bạn vào google xem các hồ mẫu, hồ của anh em member group để giao lưu và học hỏi and làm quen dần nhé.
10. Timer
Một vật dụng quan trọng cho người chơi thủy sinh, dùng làm thiết đặt thời hạn tự bật và tắt đèn,co2…Giá timer cơ cỡ 85-100k, còn timer điện tử từ 140-200k. Cả nhà newbie nên dùng cái này sẽ giúp đỡ hồ nhanh ổn định hơn.
11. Quạt / chiller
Nếu ở những thành phố có thời tiết nóng thì bạn nên mua thêm quạt bé dại cho hồ thủy sinh (giá rẽ 100-200k), hoặc nếu có điều kiện tài chính thì rất có thể mua máy làm lạnh nước chiller giá từ 2tr5 đến 6 triệu tùy loại.
12. Âu yếm hồ / thay nước / rêu hại / bệnh của cá
- Một hồ thủy sinh đẹp phải đc quan tâm đa số mỗi ngày. Anh chị em cố tập thói quen dành ra 5-10 phút từng ngày ngắm hồ, chăm lo hồ. Nếu bận bịu bạn hãy chọn bố cục hồ rêu, dương xĩ để chơi, đỡ thời gian quan tâm hơn hồ chơi cây cắt cắm.
- Thay nước là một trong những phần không thể không có trong các việc âu yếm 1 hồ đẹp, 1 hồ mới set thường phải thay nước từng ngày 30%, đến tuần thứ 2 Anh chị thay nước 3 lần, mỗi lần 30% nước, tuần thứ 3 thì thay 2 lần, 30%, & qua tuần thứ 4 trở đi Các bạn chỉ việc thay 30% nước 1 lần trong tuần. Đừng thay nước rất nhiều gây chết and thiếu hụt hệ vi sinh của lọc, dinh dưỡng cũng trở nên mất cân bằng nếu như khách hàng luôn luôn thay nước 50% trở lên, chưa kể đến việc cá tép vị sốc nước. Mỗi một khi thay nước Anh chị em nhớ dùng dung dịch khủ chlo nhé, rất quan trọng.
- Nhớ không thay nước trong cùng ngày dọn dẹp vệ sinh lọc nhé.
- Rêu hại là người thủ của thủy sinh, 1 hồ thủy sinh ổn định, cây cối cá tép mạnh khỏe thì thường không hoặc ít bị rêu hại. Khi rêu hại cách tân và phát triển trong hồ của người tiêu dùng (thường là hồi tháng đầu) là vì hồ bạn bất cập định, lượng co2 chưa đủ hoặc dinh dưỡng chưa cân bằng. Cách trị rêu hại từng loại mình sẽ có nội dung bài viết nói rõ sau.
- Bệnh của cá: những loại cá nuôi trong hồ thủy sinh rất dễ bị nấm & chết cả bọn nếu như khách hàng thả cá khi hồ bất cập định (thường là nên thả cá sau 1 tháng sau khi set hồ). Thuốc trị nấm, bệnh cá & cách dùng các chúng ta cũng có thể phân tích thêm trên google nhé.
13. Dinh dưỡng and phân nước cho hồ thủy sinh:
14. Các item khác: twinstars, sục oxi, lọc bio, lọc váng, nhiệt kế…
Bộ ức chế rêu hại twinstars: có công dụng nhưng không đáng kể (hiệu quả rõ rất khi sử dụng ngay trong lúc hồ vừa set), cảm nhận cá nhân là không đáng tiền mua, các bạn có thể thử & Trải Nghiệm nếu còn muốn.
Sủi oxi & lọc bio: nên dùng cho hồ chuyên chơi tép
Lọc váng: 1 số hồ bị 1 lớp dầu váng lên mặt hồ, lọc váng này sẽ trị được vấn đề đó.
Nhiệt kế: có tương đối nhiều loại, nếu bạn cần biết thông báo nhiệt độ hồ thì nên mua, cũng rẽ tiền.
nội dung bài viết còn cần nhiều chỉnh sửa và thêm vào đa số cho hoàn thiện dần dần. Vì bài viết khá dài và nhiều luận điểm rất cần phải chia sẽ nên sẽ còn ít nhiều thiếu xót, mong bạn bè thông cảm bỏ dở. Anh em nào muốn góp ý hay câu hỏi gì xin inbox mình nhé, mình sẽ cố gắng trả lời nhanh nhất có thể.
https://www.jigsawplanet.com/jillintl?viewas=0a6abffe43f9
https://vocal.media/authors/cong-thong-tin-nong-nghiep
https://coderwall.com/Nguy%E1%BB%85n%20C%C3%B4ng
https://www.zintro.com/profile/zi19487a8e
https://www.doyoubuzz.com/thong-tin-nong-nghiep
https://www.brownbook.net/user-profile/4809419
https://homeinspectionforum.net/user/profile/56304.page
https://dribbble.com/jillintl/about
https://pinshape.com/users/1846306-jillintl
https://community.concretecms.com/members/profile/view/350466
https://luvly.co/users/jillintl
https://www.storeboard.com/thongtinnongnghiepjill
https://sharetv.com/user/jillintl
https://www.projectnoah.org/users/jillintl
https://community.articulate.com/users/ThongtinNongnghiep
https://www.cakeresume.com/me/nguyen-cong
https://forum.magicmirror.builders/user/jillintl
https://www.hackerrank.com/jillintl_com
http://brojects.tv/forums/users/jillintl/
https://blogfreely.net/jillintl/thong-tin-nong-nghiep-jill
https://pbase.com/jillintl/profile
https://www.apaci.com.au/UserProfile/tabid/43/userId/51375/Default.aspx
https://bikeindex.org/users/jillintl
http://samkey.org/forum/member.php?257477-jillintl
https://chillspot1.com/user/jillintl
https://www.madinamerica.com/forums/users/jillintl/
https://musescore.com/user/45345803
http://jfkdebate.com/forum/index.php?p=/profile/jillintl
https://www.vingle.net/posts/4309703
https://worldcosplay.net/member/1032643
https://discover.events.com/profile/jillintlcom/3619287/savethedate/
http://mehfeel.net/mehfeel/user/jillintl
https://www.podomatic.com/podcasts/jillintl-com
https://disqus.com/by/cngthngtinnngnghip/about/
https://www.zippyshare.com/jillintl
https://artistecard.com/jillintl
https://edshelf.com/profile/jillintl
http://atlas.dustforce.com/user/jillintl
https://forum.antichat.ru/members/436564/
https://www.misterpoll.com/users/2951281
https://getinkspired.com/en/u/jillintl/
https://roomstyler.com/users/jillintl
https://www.myminifactory.com/users/jillintl
https://research.openhumans.org/member/jillintl/
https://yarabook.com/1646805889618475_542879
https://www.cplusplus.com/user/jillintl/
https://postheaven.net/jillintl/thong-tin-nong-nghiep-jill
https://sorucevap.sihirlielma.com/user/jillintl
https://www.buzzfeed.com/jillintl
https://www.liveinternet.ru/users/jillintl/post491058242/
https://www.question2answer.org/qa/user/jillintl
http://www.koinup.com/jillintl/skills/
https://fileforum.com/profile/jillintl
https://www.chordie.com/forum/profile.php?id=1316063
https://filmow.com/usuario/jillintl
https://www.bark.com/en/gb/company/jill---cng-thng-tin-nng-nghip/lEN29/
https://www.mountainproject.com/user/201320250/thong-tin-nong-nghiep
https://www.teachertube.com/user/channel/jillintl
https://gitter.im/jillintl/community
https://doodleordie.com/profile/jillintl
https://blog.with2.net/blog/2083598
https://www.blackhatworld.com/members/jillintl.1589511/about
http://ubl.xml.org/blog/jillintl
http://www.socialbookmarkssite.com/user/jillintl
http://cannabis.cluster005.ovh.net/french/forum/member.php?u=871590
https://www.designspiration.com/jillintlcom/
https://community.windy.com/user/jillintl
https://www.webwiki.com/jillintl.com
https://kwafoo.coe.neu.edu:7788/git/jillintl
https://talk.plesk.com/members/jillintl.245353/about
Nhận xét
Đăng nhận xét